تصویرآب در رجز آیینه داران کربلا

Authors

محمّدصادق بصیری استاد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان.

معصومه یحیی زاده مقنی دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان

Abstract:

عاشورا، عرصۀ نمایش عبودیّت، وفا، ایثار، عشق، وصال، آب، عطش، رجز، نبرد، دفاع، جوانمردی، عطوفت، شهادت، اسارت و همۀ زیباییها از یکسو و همۀ کینهها و زشتی و پلشتیها از سوی دیگر است. عرصههایی که میتوان، هر کدام از آنها را به طورعمیق، مورد بررسی قرار داد. این مقاله به موضوع رجز میپردازد. ابزاری که در زمان قدیم، در میدان جنگ، برای تضعیف نیروی دشمن، مورد استفاده قرار میگرفت. توجّه به رجز، از سوی امامحسین (ع) و یارانشان، دارای جنبههای ارزشی زیباییشناحتی فراوانی است. از عناصرکلیدی رجزهایعاشورا، آب و عطش است. چگونگی پردازشموضوع آب و عطش در رجزهای عاشورا، در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و جنبههای بلاغی آن از زاویۀ حقیقت و تصویر، توضیح دادهشدهاست. نتیجۀ این مقاله نشان میدهد که رجزهای عاشورا تأثیر فراوانی در بیان قدرت و تقویّت نیروی خودی و تضعیف قوای دشمن داشته و در انتقال پیامهای دینی، اخلاقی، انسانی و تعلیمی نقش مهمّی ایفا میکردهاست و حماسهآفرینان کربلا با کنار هم قرار دادن حـقیقت و خـیال، در رجـزهای خویش به خلق آثاری هنری دربارۀ «آب و عطش»، دست یافتهاند.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

کارکرد رجز و رجز خوانی در شاهنامه و گرشاسب نامه

رجز نوعی گفتگو در میدان جنگ است در قالب دو تا هفت بیت که در آن‌ها رجزخوان به شکل سؤال و جواب به مفاخره، تحقیر دشمن،حدیث نفس و....می‌پردازد. بن‌مایه اصلی رجزها یا نازش به اصالت گوهر و نژاد است یا به هنر، یعنی کسب تجربه در زمینه‌های گوناگون مانند جنگاوری،دشمن شکنی، کاربرد فنون و حیله‌های رزمی و استفاده از ابزارهای جنگی. در حقیقت رجز یکی از ترفندهای مهم روانی غلبه بر دشمن به حساب می‌آید. نگارندگان...

full text

جایگاه رجز در شعر دفاع مقدّس

سرزمین ایران، همواره سرزمین حماسه، دلیریو شجاعت بوده‏است. حماسه‌های ملّی - مذهبی فراوان در اعصار گذشته و حال در خصوص تکریم قهرمانان ملّی - مذهبی به نظم در‏آمده و پهلوانی‌ها، رشادت‌ها، آرمان‌ها و خواست‌های ایرانیان را توصیف کرده‏اند. ادبیّات پایداری (که شعر دفاع مقدّس، گونه‏ای از آن است) شاخه‌ای از درخت تنومند ادبیّات حماسی است که در هر روزگاری به شیوۀ خاصی نمود می‌یابد. اگرچه بین سروده‌ها با درونم...

full text

کارکرد رجز و رجز خوانی در شاهنامه و گرشاسب نامه

رجز نوعی گفتگو در میدان جنگ است در قالب دو تا هفت بیت که در آن ها رجزخوان به شکل سؤال و جواب به مفاخره، تحقیر دشمن،حدیث نفس و....می پردازد. بن مایه اصلی رجزها یا نازش به اصالت گوهر و نژاد است یا به هنر، یعنی کسب تجربه در زمینه های گوناگون مانند جنگاوری،دشمن شکنی، کاربرد فنون و حیله های رزمی و استفاده از ابزارهای جنگی. در حقیقت رجز یکی از ترفندهای مهم روانی غلبه بر دشمن به حساب می آید. نگارندگان...

full text